Op 21 april 2021 gingen zo’n 30 ouders en leerplichtambtenaren met elkaar in gesprek over hun rol en samenwerking bij afwezigheid van een kind. De avond was georganiseerd door Ingrado en Ouders & Onderwijs naar aanleiding van een onderzoek onder 390 ouders naar hun betrokkenheid bij het verzuimbeleid van scholen.
Uitkomsten onderzoek
Hoewel ouders prima weten hoe ze de afwezigheid van hun kind aan school moeten melden, weten ze weinig over wat de school doet met verzuim. Ouders hebben vooral behoefte aan duidelijke informatie over de vervolgstappen ná het melden van het verzuim. Ook vinden ouders goede communicatie en een gesprek met school het belangrijkst. Ze willen daarbij als gelijkwaardige partner worden behandeld. Korte lijntjes en regelmatig contact en ‘korte lijntjes’ is belangrijk om verzuim te voorkomen en samen het welzijn van hun kinderen te monitoren. Over de rol van de leerplicht bij verzuim zijn ze slecht op de hoogte. Het beeld van de leerplicht onder ouders is negatief: ze zien de leerplichtambtenaar nog vooral als handhaver. Een goede reden om met elkaar in gesprek te gaan.
Samen optrekken
Hoe kunnen ouders, kind en de leerplichtambtenaar samen optrekken wanneer een leerling veel afwezig is? Die vraag stond deze avond centraal. De meeste aanwezige ouders waren ervaringsdeskundigen, vooral op het onderwerp ‘thuiszitters’. Het bleek al snel dat ouders weinig weten over het verzuimbeleid van de school en over de rol van de leerplichtambtenaar hierin. Ouders ervaren de leerplicht als verlengstuk van de school, een blok van school en leerplicht. De leerplichtambtenaar is dan vooral handhaver. De aanwezig leerplichtambtenaren lieten duidelijk zien dat dat voor hen anders ligt en dat zij voor leerling en ouders veel kunnen betekenen. Maar vaak worden ze pas in een laat stadium erbij gehaald. Dan is de situatie al ernstig en moeilijk. Dat komt soms omdat scholen leerplicht niet willen betrekken om de relatie met school niet in gevaar te brengen. De ervaring van deze ouders is dat school dreigt met inzet van leerplicht en dat werkt negatief door in de samenwerking. Leerplichtambtenaren waren daarover duidelijk: die rol van handhaver willen ze niet. Ze willen samen met ouders en leerling optrekken en zorgen dat leerlingen weer naar school kunnen of onderwijs volgen.
Leerrecht
De leerplichtambtenaren zien zichzelf veel meer als intermediair tussen school en ouders met als doel dat leerlingen zoveel mogelijk aanwezig zijn op school/onderwijs volgen. Door leerplicht beter te positioneren, kunnen scholen en ouders in een eerder stadium gebruikmaken van de kennis en ervaring van de leerplichtambtenaar. De aanwezige leerplichtambtenaren zien zichzelf meer als leerrechtambtenaar en vatten hun taak breder op. Ze acteren ook richting de school. De leerplichtambtenaar heeft zo een onafhankelijke rol. Een verbeterpunt is de informatievoorziening en beeldvorming over wat de leerplichtambtenaar doet en wanneer de ouder deze kan raadplegen is gewenst. Ook de stappen die in de MAS (Methodische Aanpak Verzuim) genomen worden, zijn onbekend bij ouders. Een versie voor ouders zou volgens hen erg wenselijk zijn.
Ouders en leerling eerst
De vraag was vervolgens aan de deelnemers wat er nodig is om samen op te trekken. Allereerst is het belangrijk om het kind te horen en goed te betrekken. Dit natuurlijk afhankelijk van de leeftijd. Daarbij niet alleen kijken naar hoe het kind naar school kan maar vragen naar wat het kind nodig heeft. Voor ouders is het belangrijk dat iedereen transparant en duidelijk is. En als ouders de belangrijkste partner zijn dan zou de leerplichtambtenaar ook bij de ouder(s) moeten beginnen en pas daarna bij de school en andere professionals. We concluderen dat leerplichtambtenaar een vak is dat veel vraagt op diverse gebieden. Een verbeterpunt is in de opleiding meer aandacht besteden aan de samenwerking met leerling en ouders. Tot slot was de oproep van de ouders om beter te luisteren naar hen. Ze voelen zich vaak niet gehoord.
Vervolg
De aanwezige ouders hadden veelal zelf negatieve ervaringen met de leerplicht en gingen dit gesprek daardoor wellicht wat wantrouwend in. Ondanks dat was het gesprek met elkaar open, kritisch en constructief. De openhartigheid en het kwetsbaar opstellen van de ouders maar ook van de leerplichtambtenaren droegen daar zeker aan bij. Bij de deelnemers was er een grote behoefte aan vervolg.
Vragen of opmerkingen? Neem dan contact met ons op.
