Annelie is 14 jaar. Sinds groep 7 is ze meer niet dan wel naar school geweest. Ze wilde graag, maar het lukte haar niet. Ze werd letterlijk doodziek van school. Met haar ouders liep ze stad en land af op zoek naar een oplossing. Van alles werd geprobeerd, niks werkte voor langere tijd. Nu gaat ze alweer bijna drie maanden met plezier naar school. Annelie gaat naar Trajectvoorziening Het Tij in Steenwijk, drie dagen in de week van 10 tot 12. ‘We zijn er nog niet’, zeggen haar ouders, ‘maar we hebben voor het eerst vertrouwen dat het gaat lukken.’
Trajectvoorziening Het Tij is een arrangement van de Stichting Voortgezet Onderwijs Steenwijkerland-Weststellingwerf en is gehuisvest op de bovenste verdieping van de afdeling Praktijkonderwijs/VSO van RSG Tromp Meesters. Het is bedoeld voor leerlingen met een problematische schoolloopbaan; de meesten hebben lange tijd thuis gezeten. De eerste acht leerlingen zijn in september gestart, op termijn is er plek voor tien tot vijftien. De leeftijd varieert van 12 tot 18, het niveau van praktijkonderwijs tot havo. Zorg staat voorop, onderwijs volgt. Wel is bewust gekozen voor een schoolse setting om zo de weg terug alvast in te zetten.
Op vrijdag 18 oktober jl. vond de officiële opening plaats. In haar openingstoespraak noemt wethouder Trijn Jongman van de gemeente Steenwijkerland Het Tij een enorme kans voor leerlingen om op deze manier alsnog een diploma te halen. Een aanwezige moeder onderbreekt haar en zegt dat een diploma niet haar doel is. ‘Dat diploma is een keurslijf voor kinderen en zeker voor kinderen met autisme. Ik ben nu juist zo blij met deze voorziening waar mijn zoon zijn vaardigheden kan ontdekken en ontwikkelen zonder druk van een diploma.’
Samenwerking
De Trajectvoorziening is een initiatief van Johannes Wouda, Afdelingsleider PRO/VSO op Tromp Meesters. Hij zag dat de behoefte aan een voorziening die kinderen prikkelt en in staat stelt om mee te doen aan de maatschappij, groot is. Om Het Tij te kunnen realiseren zocht hij de samenwerking met de Gemeente Steenwijkerland en zorgaanbieders, waaronder Horizon Begeleiding.
Remi Moes is kwartiermaker bij Horizon Begeleiding en is altijd op zoek naar mogelijkheden voor de jongeren die bij hen in behandeling zijn. ‘We hadden meteen een klik met de mensen van Tromp Meesters. We deelden de visie dat het niet zo kan zijn dat kinderen thuis zitten zonder onderwijs. En dat je, om een passend aanbod te creëren voor leerlingen die uitvallen, buiten bestaande kaders moet durven denken. Het is een kwestie van lef tonen en gewoon beginnen. Van doen wat moet en kleine stapjes zetten. Dat is wat Het Tij gedaan heeft.’ Een paar deelnemers van Het Tij krijgen behandeling en begeleiding van Horizon. Bij de andere leerlingen is een andere zorginstelling betrokken want hulpverlening is een voorwaarde voor deelname aan de voorziening.
Ook de gemeente speelt een belangrijke rol. Alle jongeren die deelnemen aan Het Tij zijn bekend bij de gemeente, wat overigens niet in alle gevallen de gemeente Steenwijkerland is; ook jongeren uit andere gemeentes zijn welkom. De leerplichtambtenaar en de jeugdconsulent komen in beeld bij een combinatie van schoolverzuim en achterliggende problematiek. De jeugdconsulent stelt een indicatie en bepaalt welke hulp nodig is, eventueel ook thuis. Hij of zij neemt ook deel aan het kennismakingsgesprek bij Het Tij. De leerplichtambtenaar sluit aan op verzoek. De start bij de trajectvoorziening is daarmee een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Leerplichtambtenaar Marleen Heinen van de gemeente Steenwijkerland is erg blij met Het Tij. Een van ‘haar’ jongeren zit in de eerste groep die nu gestart is. ‘Deze aanpak en benadering kennen we nog niet. Twee mentoren, een kleine groep leerlingen, de afwezigheid van druk. Hier is het belangrijkste dat het kind uit z’n isolement komt en zich weer prettig gaat voelen in een schoolgebouw. Ik denk dat deze voorziening een uitkomst is voor kinderen die nu thuis zitten. Tot nu toe liepen we op een gegeven moment vast.’
Programma op maat
Rinda Verheij is intern begeleider en een van de vaste krachten van Het Tij. Samen met haar collega, orthopedagoog Otteline Spijker, en twee docenten is zij verantwoordelijk voor de programma’s van de leerlingen. Die worden voor iedere leerling op maat gemaakt, steeds voor een periode van drie weken. Het doel is terugkeer naar school, maar de stapjes zijn klein. Eerst moeten de leerlingen lekker in hun vel komen te zitten en zich prettig voelen in een schoolgebouw. Het Tij is gericht op succeservaringen, de leerlingen hebben weinig geloof in eigen kunnen. De benadering is positief, de mentoren en docenten benadrukken wat goed gaat. Op deze manier leren leerlingen zien wat ze wél kunnen in plaats van dat ze focussen op wat er misgaat. In de maatwerkprogramma’s worden verschillende activiteiten ingezet om leerlingen bewust te maken van hun talenten en mogelijkheden zoals bewegingsprogramma’s (fitness, budo), koken, media/ICT en creatieve workshops. Ook is het mogelijk om te werken aan arbeidsvaardigheden en arbeidscompetenties tijdens een stage. De leerlingen doen op deze manier succeservaringen op en krijgen zelfvertrouwen waardoor zij zich kunnen ontwikkelen.
Trots
Annelie gaat een keer per twee weken naar de boerderij van een docent van Tromp Meesters. Daar mag ze de paarden verzorgen en soms zelfs paardrijden. Ze glimt als ze erover vertelt. Dat doet ze ook als haar ouders vertellen dat ze Annelie niet meer naar school hoeven brengen; dat ze zelfstandig met de trein van Wolvega naar Steenwijk reist. Zichtbaar trots is ze. ‘De trajectvoorziening is een absolute uitkomst’, zegt haar moeder. ‘We zaten met de handen in het haar en nu is er eindelijk iets wat lukt. Annelie komt weer in beweging. In het begin lag ze, na een ochtend school, de hele middag in bed. Nu is dat al niet meer nodig. De sleutel? Het volkomen ontbreken van druk. Alles is goed als er maar een opbouw is.’
Over die opbouw vertelt intern begeleider Rinda Verheij dat die kan bestaan uit hele kleine stapjes. ‘Soms starten we thuis waar de hulpverlening met de jongere aan de slag gaat. Wij gaan op huisbezoek om kennis te maken als dat nodig is. Eenmaal op school kan het in het begin genoeg zijn om alleen naar boven te lopen, even in ons lokaal te zijn, de gang in te lopen en dan weer naar huis te gaan. Soms hebben leerlingen zelf doelen en dan sluiten we daarbij aan. Wij willen iedere jongere laten weten en voelen dat hij ertoe doet. Ik zal nooit vergeten wat ik een jongere hoorde zeggen op het Thuiszitterscongres: “De zwaarste dagen waren de dagen dat het normaal was dat ik er niet was”. Dat gevoel, dat wil ik iedere jongere besparen. Ik ben trots en vereerd dat wij dit mogen neerzetten, dat wij het vertrouwen krijgen om met deze kwetsbare jongeren te werken.’
Ontwikkeling
Het totale traject binnen Het Tij duurt maximaal twee jaar. Het maatwerkprogramma dat voor iedere leerling wordt samengesteld bestaat uit periodes van drie weken. ‘Daarna volgt de evaluatie’, legt Otteline Spijker uit. ‘We kijken naar de ontwikkeling op de verschillende terreinen: school, hulpverlening, thuis. Dan zetten we de volgende stap. Een van de leerlingen is tot nu toe uitsluitend bezig met creatieve vakken. Dat lijkt weinig, maar zijn vader is enorm tevreden, want door hier bezig te zijn is zijn zoon al veel meer in de wereld dan lange tijd het geval was.’
Ouders spelen een belangrijke rol in de aanpak. Er is één plan waar hulpverlening, onderwijs en de thuissituatie deel van uitmaken. Ouders kunnen met vragen ook altijd bij de begeleiders van Het Tij terecht. In het verlengde hiervan vertelt Verheij dat ouders aangegeven hebben graag een ouderavond te willen. ‘De verhalen en vragen die deze ouders over hun kind hebben, zijn zo anders dan die in hun vrienden- en familiekring. Zij kunnen niet meepraten over cijfers, studiekeuze en plannen om te gaan reizen. Zij willen uitwisselen over eetgedrag, dag- en nachtritme, tempo van ontwikkeling, tijd die een kind op z’n kamer doorbrengt, enzovoort. Goed dat de ouders hier zelf mee komen. Gaan we organiseren. We willen ouders het gevoel geven dat we het echt samen doen.’
Vragen of opmerkingen? Neem dan contact met ons op.