Ingrado pleit voor modernisering Leerplichtwet

Op verzoek van de vaste Kamercommissie voor OCW werd op 23 mei jl. een rondetafelgesprek georganiseerd rond ‘thuiszitters en thuisonderwijs’. Genodigden waren betrokkenen uit het werkveld en ervaringsdeskundigen.

Corien van Starkenburg, bestuurder van Ingrado, was een van hen. Naast haar zaten in het eerste blok aan tafel: Joke Sperling (jurist Onderwijsrecht en gepromoveerd op thuisonderwijs in Nederland) en Sylvia van der Avoort (Inspecteur samenwerkingsverbanden passend onderwijs). De behoefte aan nieuwe en eenvoudige wetgeving lijkt groot.

Joke Sperling heeft haar kinderen jarenlang thuisonderwijs gegeven toen zij met haar gezin in het buitenland woonde. Haar ervaringen zijn meer dan positief en zij is dan ook een warm pleitbezorger van legalisering van thuisonderwijs. Zij wil het onderdeel maken van het ouderlijk keuzerecht en vraagt de overheid voorwaarden te formuleren en toezicht te organiseren. In het verlengde hiervan wil ze de vrijstelling 5 onder b afschaffen.

Ingrado

Corien van Starkenburg licht de standpunten uit het position paper van Ingrado toe. Zij pleit voor vervanging van de Leerplichtwet door een Leerrechtwet. ‘Door plicht te vervangen door recht ligt de verantwoordelijkheid om kinderen onderwijs te laten volgen niet langer alleen bij ouders, maar bij de samenleving als geheel.’ Voorwaarden voor en toezicht op thuisonderwijs worden wat haar betreft in de wet geregeld. De vrijstelling op grond van richtingsbezwaren (5 onder b) kan hiermee worden afgeschaft. Ook wil zij dat de vrijstelling 5 onder a niet langer wordt ingezet als er geen passende onderwijsplek voor een kind gevonden kan worden. ‘Als de Leerrechtwet onderwijs op een andere locatie dan de school mogelijk maakt, is het gebruik van deze vrijstelling minder vaak nodig.’

Sylvia van der Avoort van de Inspectie van het Onderwijs geeft aan dat door het ontbreken van een wettelijke grondslag de inspectie geen toezicht kan houden op thuisonderwijs. ‘Er is dus geen zicht op hoe het gaat met de kinderen die nu thuisonderwijs krijgen.’

Vragen

Het welzijn van de kinderen die thuisonderwijs krijgen, is precies ook de zorg van Kamerlid Don Ceder (CU). En: welke waarborgen zouden er moeten komen voor thuisonderwijs? Claudia van Zanten (BBB) vraagt hoeveel kinderen er op dit moment niet in beeld zijn en wat daarvan het risico is. Patrick van der Hoeff (PVV) vraagt hoe een Leerrechtwet jongeren voldoende kan voorbereiden op de samenleving. En Lisa Westerveld (GL/PvdA) wijst op de socialiserende functie van de school. ‘Veel kinderen willen graag naar school, maar kunnen niet. Wat hebben we deze thuiszitters te bieden?’

Corien van Starkenburg zegt dat onderzoek onder de leden van Ingrado laat zien dat het aantal kinderen dat thuiszit zonder onderwijs acht keer zo groot is dan blijkt uit de leerplichttelling. Daarin worden uitsluitend de ongeoorloofd verzuimers meegenomen, terwijl juist het aantal kinderen dat geoorloofd niet naar school, vanwege onder meer psychische problematiek, enorm is toegenomen. Zij beaamt dat de meeste kinderen het liefst naar school gaan en dat thuisonderwijs geen alternatief mag zijn voor kinderen die thuiszitten door gebrek aan een passende onderwijs- of ontwikkelplek. Zij benadrukt dat ook de leden van Ingrado geen zicht hebben op de kwaliteit van het huidige thuisonderwijs. En dat kinderen uit beeld raken met het afgeven van een vrijstelling 5 onder b. Dat kan tot schrijnende situaties leiden zoals laatst een meisje van 16 dat analfabeet bleek te zijn.

Inclusief onderwijs

Zowel Corien van Starkenburg als Sylvia van der Avoort pleiten voor inclusief onderwijs waarin jeugdhulp genormaliseerd en gefaciliteerd wordt. Lisa Westerveld geeft aan dat ook de Tweede Kamer heeft gevraagd om ontschotting van onderwijs en zorg. ‘Nu moeten ouders eindeloos vechten voor hun kind’, zegt zij. ‘Iedereen wijst naar elkaar; school, zorg, samenwerkingsverband. Wat kunnen we de minister hierin meegeven?’

Corien van Starkenburg noemt het project Wel in Ontwikkeling waarbinnen, vrij van wet- en regelgeving, met zakjes geld gedaan kan worden wat nodig is. ‘Expertise en samenwerken doen wonderen. Doordat de verantwoording weinig administratieve last vraagt, kunnen kinderen snel geholpen worden. Leg dit vast in de wet en geef de autonomie terug aan professionals.’ Sylvia van der Avoort sluit hierbij aan door te wijzen op de successen binnen de Onderwijs Zorg Arrangementen (OZA). ‘De vraag is altijd wat er nodig is vanuit de leerling. Maak eenvoudige wetgeving’, is haar pleidooi. ‘De inspectie staat ervoor open.’

Na het rondetafelgesprek is Corien van Starkenburg benaderd door meerdere Tweede Kamerleden. ‘Zij willen graag op korte termijn verder praten en dat stemt mij hoopvol.’