AVG en toestemming

Rechtsgeldige toestemming moet voldoen aan een aantal eisen en mag alleen gebruikt worden als er een wettelijke grondslag is

Vanwege de specifieke voorwaarden adviseren we om toestemming niet te gebruiken als grondslag voor het verwerken van persoonsgegevens. We behandelen deze grondslag hieronder voor de volledigheid.

Artikel 7 toestemming:
•    Dient specifiek omschreven te zijn.
•    Diegene die verwerkt moet aantonen dat er toestemming is verleend.
•    Dient te worden gegeven door middel van een duidelijke actieve handeling, bijvoorbeeld schriftelijk.
•    Kan te allen tijden toestemming intrekken, rechtmatigheid voor intrekken blijft onverlet.
•    In vrijheid gegeven (zoveel mogelijk met betrokkene samen informatie verkrijgen).

Is er geen wettelijke grondslag, dan moet er sprake zijn van een uitdrukkelijke wilsuiting. De toestemming moet vrijelijk gegeven zijn, zonder dat de persoon in kwestie consequenties kan ervaren bij wel of niet geven van toestemming.

Indien een ouder geen toestemming geeft aan de leerplichtambtenaar, heeft het altijd consequenties, dus toestemming heeft in zo’n geval geen enkele zin. Niet meewerken kan bijvoorbeeld leiden tot verwijzing naar halt of het opmaken van een proces verbaal. In de relatie RMC-trajectbegeleider - jongere is het de vraag of er sprake is van vrijelijk gegeven toestemming.

Vragen over toestemming

Hieronder vind je de antwoorden op de meestgestelde vragen over toestemming voor het verwerken van persoonsgegevens.
 
Mogen het voortgezet onderwijs en het mbo verzuimgegevens van 16- tot 18-jarigen doorgeven aan ouders zonder toestemming van de leerling?

Ja, ouders zijn medeverantwoordelijk voor het verzuim van hun kind totdat deze niet meer leerplichtig is.
 
Wanneer heb je toestemming van een jongere nodig voor het delen van gegevens? En moet dit dan schriftelijk, of is mondeling ook goed?

Wij adviseren om toestemming niet te gebruiken als grondslag voor het delen van persoonsgegevens. De reden is dat toestemming aan een aantal specifieke voorwaarden moet voldoen en ook weer ingetrokken kan worden.

Toestemming wordt in de AVG omschreven als 'elke vrije, specifieke, geïnformeerde en ondubbelzinnige wilsuiting waarmee de betrokkene door middel van een verklaring of een duidelijke actieve handeling hem betreffende verwerking van persoonsgegevens aanvaardt' (artikel 4 lid 11 AVG).

De wet beschermt hiermee tegen wanverhoudingen of afhankelijkheidsrelaties. De AVG noemt het onwaarschijnlijk dat een burger bij overheidsinstanties volledig ongedwongen toestemming kan verlenen. Vandaar is ons advies om niet met toestemming te werken.

Er staan in de AVG voorwaarden voor toestemming waaraan je moet voldoen.

Jij bent degene die moet aantonen dat de ouders/verzorger en/of leerling toestemming hebben gegeven (artikel 7 lid 1 AVG). Als je mondeling toestemming vraagt, moet je zorgen voor een goed proces, de toestemming schriftelijk vastleggen en aan het dossier toevoegen. Toestemming moet een actieve handeling zijn, dus een handtekening zetten onder de toestemming door ouders/verzorgers voldoet daaraan.

Ouders/verzorgers en/of leerling hebben het recht om te allen tijde de gegeven toestemming weer in te trekken. Daar moet je hen vooraf ook over informeren (artikel 7 lid 3 AVG). Het intrekken van toestemming moet op net zo’n eenvoudige manier kunnen als dat de toestemming is gegeven. Consequentie is dat je direct gehoor moet geven aan het verzoek van de ouders/verzorgers en/of leerling en de gegevens die je hebt verkregen op basis van de toestemming moet verwijderen. Dat betekent niet dat je automatisch alle gegevens moet verwijderen als toestemming wordt ingetrokken, het betreft alleen die gegevens die je hebt verkregen voor een specifieke verwerking. 

Verder moet de toestemming ook ondubbelzinnig zijn gegeven. Je kunt dan denken aan een (digitale) schriftelijke of mondelinge verklaring (die moeten dan dus ook onlosmakelijk deel uitmaken van het dossier). Je moet namelijk kunnen aantonen dat je geldige toestemming hebt gekregen om deze gegevens te verwerken voor een specifiek doel.

Daarnaast moet je de ouders/jongere(n) informeren over:
•    het doel van de verwerking van de gegevens waarvoor je toestemming vraagt;
•    welke gegevens je gebruikt;
•    het recht om de toestemming weer in te trekken.

Als een betrokkene zijn/haar toestemming intrekt, hoeven niet alle gegevens die tot dan toe zijn verzameld gewist te worden. De gegevens vanaf dat moment mogen niet meer gebruikt worden.

Als iemand wil dat de gegevens die met toestemming zijn verkregen met terugwerkende kracht worden verwijderd of aangepast, dan dient de route van recht op rectificatie of gegevensuitwisseling te worden gevolgd.