Er is wetgeving in voorbereiding om de wettelijke taak van RMC uit te breiden zodat ook jongeren van 23 tot 27 jaar zonder startkwalificatie begeleid kunnen worden. Nu nog stopt de wettelijke opdracht bij 23 jaar. Toch zijn er al regio’s die alle jongeren tot 27 jaar tot hun doelgroep rekenen. Wat zijn hun overwegingen, welke knelpunten ervaren zij en welk succes willen zij graag delen via Ingrado Magazine? We legden twee RMC-coördinatoren deze drie vragen voor. En vroegen de verantwoordelijk beleidsmedewerker van OCW naar de stand van zaken rondom het wetsvoorstel.
Klaas Gerber, teamcoördinator RMC Jongerenloket & Leerplicht Amersfoort
Waarom kozen jullie voor een aanpak tot 27 jaar?
‘Sinds 2009 hebben we al een regionaal Jongerenloket voor 18 tot 27 jaar. Dat werd bemenst door medewerkers van Werk en Inkomen, RMC was extern ondergebracht. In 2017 is besloten de RMC-functie weer bij de gemeente onder te brengen, bij het team Arbeidsintegratie, onderdeel van Werk, Inkomen en Zorg. Toen ontstond de situatie dat we binnen dat team jongeren naar elkaar gingen doorverwijzen. We maakten onderscheid tussen vragen over werk en inkomen, die naar het Jongerenloket gingen, en vragen over scholing, die naar RMC gingen. Dat vonden we raar en daar hebben we dus een eind aan gemaakt.
‘Door er één team van te maken waren we met acht collega’s. Aan alle zeven regiogemeentes is nu een trajectbegeleider gekoppeld en Amersfoort doen we met z’n allen. Dat is de grootste gemeente in de regio. Ook het Jongerenloket bemensen we inmiddels met z’n allen. Als trajectbegeleider RMC/Jongerenloket heb je te maken met de verzuimers, de nieuwe vsv-ers (de meldingen vanuit scholen en DUO) en anderzijds met de jongeren die zichzelf melden met vragen over scholing, werk en inkomen. Het vergde wel wat bijscholing aan beide kanten, maar het heeft heel goed uitgepakt. Het grote voordeel is dat we kennis beter kunnen verdelen, pieken beter kunnen opvangen en de aanpak veel sluitender hebben kunnen maken.
‘Voorheen zag je bij RMC de focus op “wil je terug naar school?”, terwijl nu de vraag veel breder is “wat wil je, wat kun je en wat heb je nodig?”.’
Wat is het belangrijkste knelpunt?
‘Financiering! Altijd weer. De reguliere RMC-middelen zijn beperkt, daar kunnen we niet alles voor doen. We moeten dus keer op keer op zoek naar incidentele middelen zoals ESF-subsidie, middelen uit het Actieplan Jeugdwerkloosheid, vsv-middelen en nu het corona-steunpakket. Gelukkig gaat het al jaren goed. Het is alleen wel heel veel werk. Niet alleen het aanvragen is tijdrovend, ook het verantwoorden aan zoveel geldverstrekkers doet een flink beroep op mijn agenda.’
Wat is jullie grootste succes/waar ben je trots op?
‘Grootste succes is de sluitende aanpak om de jongere heen. Er is geen knip meer tussen de verschillende terreinen. Een jongere die binnenkomt met een scholingsvraag en er tijdens het gesprek achter komt dat hij misschien toch liever eerst gaat werken, kunnen we direct doorschakelen naar het Werkgeversservicepunt en kan de volgende dag een baan hebben. Hij hoeft niet eerst weer afspraak te maken bij Werk en Inkomen met het risico dat hij daar niet aankomt. ‘Ik ben er ook echt trots op dat alle collega’s heel blij zijn met hun werk. Er is veel meer uitdaging en afwisseling. Ik heb een super gedreven team waarbinnen we veel praten over onze visie en aanpak.’
Sevgi Mizrak, RMC-coördinator in de regio Rijnmond Zuidoost
‘Onze regio beslaat zes gemeentes aan de rand van Rotterdam. De RMC-werkzaamheden hebben we uitbesteed aan De Jonge Krijger die dat geweldig doet. Wij helpen alle jongeren ongeacht leeftijd, ongeacht startkwalificatie tot 27 jaar.’
Waarom kozen jullie voor een aanpak tot 27 jaar?
‘In het verleden klopten jongeren van 23 jaar en ouder vaak tevergeefs aan bij Werk en Inkomen voor een uitkering. Veel van hen verdwenen uit beeld en werden ‘spookjongeren’. Zodra ze 27 werden, stonden ze weer op de stoep met inmiddels een enorme, moeilijk oplosbare, problematiek op hun nek. Dat is niet uit te leggen, vind ik. Dus pleitte ik bij de wethouders van Onderwijs en Werk en Inkomen van de zes gemeentes voor een doorgaande lijn tot 27 jaar. Inmiddels zien alle gemeentes het belang hiervan en financieren ze de trajecten voor jongeren tot 27 jaar. Iedere jongere, met of zonder startkwalificatie, die vastloopt kan altijd aankloppen.
‘We starten bij de situatie waarin de jongere zich bevindt als hij bij ons aanklopt. Wat wil jij het liefste doen en wat is daarvoor nodig? Dat is de vraag die we als eerste stellen. Vervolgens laten we niet meer los. Als we een jongere niet kunnen bereiken, staan we op de stoep. En als het nodig is, staan we daar drie maanden later weer. En drie maanden later weer. En nee, dat ervaren de jongeren niet als bemoeizucht. Sterker nog, het wordt enorm gewaardeerd. “Jullie luisteren naar ons”, is het mooiste compliment dat we kunnen krijgen. En dat krijgen we vaak.’
Wat is het belangrijkste knelpunt?
‘De moeilijkheid om informatie te delen! Zonder twijfel. Het is zo ongelooflijk lastig om informatie te verkrijgen over jongeren van 23 tot 27 jaar.’
Waar is jullie grootste succes/waar ben je trots op?
‘We hebben jongeren van 23 tot 27 jaar veel te bieden. RMC is de partij met kennis van zowel onderwijs als arbeidsmarkt. We hebben een enorm netwerk. Jongeren die bij ons komen hebben een hulpvraag op een of meer leefgebieden. Het is aan ons om een traject in te richten en samen met de jongere steeds te bepalen wat de volgende stap zal zijn. Soms is het nodig om praktische stappen naar werk of school te maken, soms werken we eerst aan belemmerende patronen, of aan zelfvertrouwen of omgaan met stresssituaties, soms is het nodig om te ontdekken waar een jongere goed in is. Iedere jongere is uniek en vraagt om een ‘eigen’ traject. De Jonge Krijger gaat echt aan de slag met jongeren. Er is niet alleen aandacht voor het resultaat, het plaatsen in en werk- of opleidingsplek, maar vooral de weg ernaartoe. Wat is de reden dat het jou zelf nog niet is gelukt en wat heb je nu nodig om duurzaam uit te stromen?
‘Op nummer 1 in de top 3 van oorzaken van voortijdige schooluitval, staat een verkeerde beroepskeuze. Jongeren hebben vaak geen flauw idee wat een beroep voorstelt. Onze regio staat, met De Jonge Krijger, voor een creatieve en ludieke aanpak. Zo hebben we nu een foodtruck aangeschaft waarmee we langs de scholen voor voortgezet onderwijs gaan rijden. In de truck kunnen leerlingen van de examenklassen plaatsnemen en met behulp van een VR-bril kennismaken met zeven beroepen. Hartstikke realistisch, ze zien precies hoe het eraan toegaat op de werkvloer.
Wetsvoorstel in voorbereiding
Maak het mogelijk dat gemeenten de regie nemen om kwetsbare jongeren tot 27 jaar met afstand tot de arbeidsmarkt te helpen. Zo luidde een van de aanbevelingen van het interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) uit 2019. Met dit advies als ondergrond worden binnen OCW voorbereidingen getroffen voor een wetsvoorstel. Dit voorstel moet ertoe leiden dat RMC kan beschikken over de gegevens van jongeren van 23 tot 27 jaar zonder startkwalificatie. Doel is vanuit een integrale blik te kunnen bekijken welke ondersteuning nodig is.
Nishi Kesharie is beleidsmedewerker bij het ministerie van OCW en houdt zich bezig met de voorbereiding van dit wetsvoorstel. ‘De wet die we voorbereiden’, zegt zij, ‘moet RMC de mogelijkheid geven om jongeren van 23 tot 27 jaar, zonder startkwalificatie, in beeld te krijgen en te monitoren. Bij de uitwerking van de wet willen we goed kijken naar de verbinding tussen onderwijs, RMC en het SZW-domein. Dan zijn jongeren van 23 tot 27 jaar integraal in beeld en kunnen RMC en de dienst Werk en Inkomen van de gemeente afspraken kunnen maken over de begeleiding van deze kwetsbare groep jongeren.
‘We denken ook na over in hoeverre de mogelijkheid om jongeren in beeld te brengen een verplichting wordt voor RMC’s en in welke mate. En we onderzoeken de juridische kant zodat het delen van gegevens zorgvuldig gebeurt.’
Kesharie herkent het geluid uit de regio’s dat een startkwalificatie geen garantie is voor een duurzame plek op de arbeidsmarkt, maar geeft aan dat het wetsvoorstel niet zal gaan over jongeren mét startkwalificatie. ‘Wel wordt er onderzoek gedaan om te kijken of er objectieve indicatoren zijn over de kwetsbaarheid van jongeren met een startkwalificatie. De uitkomst van dit onderzoek kan er wellicht toe leiden dat we nog eens opnieuw gaan kijken naar de mogelijkheid ook jongeren met een startkwalificatie te monitoren, maar dit is juridisch complex omdat de privacy van jongeren moet worden gewaarborgd.’
Bij de voorbereiding van het wetsvoorstel moeten nog veel keuzes worden gemaakt die afhankelijk zijn van besluitvorming van het volgende kabinet.
Vragen of opmerkingen? Neem dan contact met ons op.