Op de INSA-conferentie – International Network for School Attendance – begin oktober in Egmond aan Zee, heb ik me ondergedompeld in de wereld van schoolaanwezigheid. In presentaties van internationale wetenschappers en ervaringsdeskundigen. In wat de paradigmashift van verzuim naar aanwezigheid betekent voor leerlingen. Dat voortdurende aandacht voor hun aanwezigheid een positief effect heeft op hun welzijn en schoolsucces.
Hoe scherp contrasteert dit met sommige reacties op het wetsvoorstel van minister Wiersma waarin ook hij schoolaanwezigheid centraal stelt en zegt af te willen van het onderscheid tussen geoorloofd en ongeoorloofd verzuim. Ik hoor angst dat dit zal leiden tot een overmaat aan registratie. Tot een dwang voor scholen om te registreren wie er aanwezig is en wie niet. Toch verandert daarin juist niets. Als het goed is, heeft elke school een verzuimbeleid waardoor het registreren van afwezigheid een dagelijkse bezigheid is. Waarbij het in de praktijk moeilijk blijkt scherp onderscheid te maken tussen geoorloofd en ongeoorloofd verzuim.
Als aanwezigheid het uitgangspunt is, wordt ieder kind gemist zodra hij of zij niet op school verschijnt, wat de reden ook is. Dat is wat er verandert. Scholen gaan niet méér registreren, zij gaan dat ánders doen. Dat betekent niet dat alle verzuim nu direct tot actie van de leerplichtambtenaar zal leiden. Wel gaat met een melding van 16 uur ongeoorloofd verzuim in 4 weken een overzicht mee van het geoorloofd verzuim van de betreffende leerling of student. En dat is niet omdat de leerplichtambtenaar moet optreden in het geval van geoorloofd verzuim; dat is omdat van veelvuldig geoorloofd en ongeoorloofd verzuim samen een signaal kan uitgaan. Een signaal dat er wellicht meer aan de hand is in de wereld van de leerling. Onderzoek laat een relatie zien tussen beide vormen van verzuim. Leerlingen die veel ongeoorloofd afwezig zijn, worden bijvoorbeeld ook vaker ziekgemeld.
De leerplichtambtenaar heeft meer en meer een advies- en schakelfunctie en kan de juiste partijen bij elkaar brengen. Dat is de verandering in de rol van onze beroepsgroep in het sociaal domein. Een verandering die hier en daar al heeft geleid tot de roep om een naamsverandering van leerplichtambtenaar in consulent leerrecht. Een enkel bureau leerplicht is zelfs al omgedoopt in bureau leerrecht.
Laten we als beroepsgroep onze rol goed tegen het licht houden en bediscussiëren. Dat gebeurt al in veel regio’s waar we de documentaire ‘De rol van de leerplichtambtenaar in het sociaal domein’ vertonen. Waar leerplichtambtenaren met partners in gesprek gaan over ieders rol in de bescherming van het recht op onderwijs en ontwikkeling. Dat levert mooie gesprekken op en nieuwe inzichten. Ik kijk uit naar het vervolg.
Vragen of opmerkingen? Neem dan contact met ons op.
