Het verzuim van 18-plussers staat sinds het landelijke project We missen je! uit 2015, goed op het netvlies van mbo-scholen en RMC-regio’s. In veel regio’s wordt nog altijd gewerkt volgens de afspraken die ten tijde van dat project gemaakt zijn. Effect: alle verzuim van meer dan 16 uur in vier weken wordt gemeld.
Dit is niet alleen maar goed nieuws; slechts een beperkt deel van de meldingen betreft jongeren met wie RMC aan de slag moet. Bij de overige is eerst het onderwijs aan zet. Een enorme tijdsinvestering voor RMC waar alle meldingen behandeld worden.
In verschillende regio’s zoekt RMC daarom naar andere manieren van omgaan met het verzuim van 18-plussers. Zoals de regio IJssel Vecht waar 18-plussers die dreigen uit te vallen prioriteit krijgen. Met de invoering van Toekomstgesprekken ontwikkelen zij een nieuw perspectief. RMC-coördinator Daniël Meijerink wil vaart maken. ‘Er is veel over gesproken, nu gaan we het doen! We gaan de Toekomstgesprekken aanbieden op meerdere mbo’s. We geloven dat dit jongeren echt een ander perspectief kan bieden en we gaan zien hoe het uitpakt.’
Vijf maatregelen
‘In het meerjarenbeleidsplan van de regio IJssel Vecht staat integraal samenwerken op het gebied van leerplicht/RMC centraal. Meijerink: ‘We willen alle jongeren in beeld hebben. De vervolgaanpak VSV die samen met het mbo en gemeentes is ontwikkeld heeft tot doel alle jongeren optimaal te begeleiden naar opleiding of werk. We werken volgens vijf maatregelen: Ondersteunen
en versterken loopbaanoriëntatie (lob); Overstapmomenten en jongeren in beeld; Preventie en ondersteuning, Kansen voor voortijdig schoolverlaters (vsv); Onderzoek en nieuwe maatregelen.’
De wereld is groter dan de school
RMC-ers Antje van Slooten en Annelieke Kersbergen zijn projectleiders van het project Kansen voor vsv waar de Toe- komstgesprekken deel van uitmaken. Van Slooten: ‘De vraag die steeds terugkeert is ‘wat is van school en wat is van RMC?’. Hoe kunnen we eerder in contact komen met de jongeren die bij RMC horen? Er is sprake van vertroebeling in de verzuimmeldingen.
Bij een groot deel is de school overduidelijk nog aan zet, bij de tweede categorie kan wat prikkeling vanuit RMC helpen en dan is er de groep waarvan de school zegt ‘we gaan uitschrijven’. Dat zijn de jongeren die wij oppakken, zij staan met 1 been nog in de school en met 1 been al buiten.’
Big 5
Kersbergen: ‘Dankzij de crisis- en herstelgelden vanuit de gemeente Zwolle konden we deze pilot starten. De vraag aan ons was met welke jongeren we eerder in contact zouden willen komen. Dat is dus deze groep, de jongeren die op het punt staan uitgeschreven te worden. Bij die groep kunnen we het verschil maken. Dat doen we door middel van de Toekomstgesprekken. In dat gesprek gaat het over alle leefgebieden, de zogenoemde Big 5: support, wonen, school en werk, inkomen en welzijn. In het gesprek ligt de focus niet op het verzuim, want dat gaat een jongere niet verder helpen. Het gaat erom aan te sluiten bij waar de jongere op dat moment staat. De wereld is groter dan de school. Als een jongere zijn of haar woonsituatie niet op orde heeft of schulden heeft, dan is school niet de eerste prioriteit.
De uitkomst van een toekomstgesprek is een toekomstplan
Vanuit RMC kunnen we een haakje slaan naar een andere voorziening.’
Meijerink: ‘We maken gebruik van verschillende instrumenten. Naast de Toekomstgesprekken zijn er de doorleer- en doorwerkcoaches en het RMAT (landelijk heet het RMT- Regio- naal Mobiliteitsteam. IJssel Vecht heeft er de A van actie aan toegevoegd, red.). Dat bestaat uit partijen die binnen de arbeidsmarktregio samenwerken rond jeugdwerkloosheid. De kunst is alles op elkaar te laten aansluitenen te vervlechten. Ik denk dat als we die Toekomstgesprekken goed neerzetten en onze schakelrol nog beter benutten, RMC een onmisbare partner zal zijn.’
Van Slooten: ‘In Raalte wordt het al vanzelfsprekender om Toekomstgesprekken te integreren in de totale RMC-aanpak. We nemen het mee in alle samenwerkingsrelaties. RMC is de partij die kan schakelen, dat besef wordt steeds breder gedragen.’
Toekomstplan
Hoe ver gaat dat aansluiten bij de leefwereld van jongeren? Meijerink: ‘Als een jongere heeft besloten te stoppen met de opleiding en het plan heeft om een jaar niks te doen, dan heeft het geen zin je daartegen te verzetten en druk uit te oefenen om terug te gaan naar school. Je kunt alleen maar aansluiten bij dat plan en van daaruit verder kijken. “Als dit jou nu helpt, prima. Dan kom ik over een maand weer met je praten en kijken we of je al rust hebt gevonden.”
In een Toekomstgesprek gaan we dat plan verder ontwikkelen. Wat is er nodig op welk leefgebied in het proces? Het is niet per se erg als een jongere niet terugkeert naar school, het gaat erom hoe hij of zij zich verder ontwikkelt.’
Van Slooten: ‘De uitkomst van een Toe- komstgesprek is een Toekomstplan. Dit plan levert de jongere veel inzichten op: waar sta ik nu? Waar wil ik heen? Wat heb ik nu nodig of in de toekomst? Ze hebben hun profiel scherp en hebben een idee hoe ze zich zouden kunnen begeven op de arbeidsmarkt.’
Wat is het effect van de Toekomstgesprekken? Kersbergen: ‘Daar hebben we onderzoek naar gedaan. Het effect hebben we afgezet tegen het effect van de verzuimgesprekken. De Toekomstgesprekken leveren veel meer op.’ Meijerink: ‘Het idee is dan ook dat we minder verzuim 18+ gaan doen en meer Toekomstgesprekken. We willen het uiteindelijk op alle mbo-scholen kunnen aanbieden. Nu hebben we 1 fte voor de Toekomstgesprekken en dat willen we straks uitbreiden. Voor de nieuwe convenantperiode komt dit zeker weer op de agenda.’
Tijd voor nieuwe afspraken verzuim 18+
De bestaande werkwijze rond het ver zuim 18plus is gebaseerd op afspraken uit 2015. Die afspraken kwamen voort uit het landelijke project Verzuim 18+ We missen je!. Er wordt sindsdien in de registratie geen onderscheid meer gemaakt tussen verzuim 18plus en 18min. Alle verzuim vanaf 16 uur in 4 weken wordt gemeld. Ingrado en MBO Raad constateren, op grond van geluiden uit de praktijk, dat de bestaan de afspraken opnieuw tegen het licht gehouden moeten worden.
Liesbeth de Boer, projectleider bij Ingrado: ‘Ook voor 18plus willen we de focus verleggen van verzuim naar aanwezigheid en dat vraagt een andere benadering en nieuwe samenwerkingsafspraken tussen mbo en RMC. Een andere reden voor nieuwe afspraken is dat mboscholen beter zijn gaan registreren waardoor de meldingen verzuim 18+ zijn opgelopen. De huidige wijze van registreren toont geen verbetering in aanwezigheid en leidt tot meer werkdruk bij RMC. Alle meldingen moeten worden geopend en bekeken, terwijl slechts een deel vraagt om actie van RMC. De uitdaging is die meldingen eruit te filteren.’
Doride de Bruijn, beleidsadviseur bij de MBO Raad constateert dat scholen verschillend omgaan met het verzuim van 18plussers. ‘We zien enerzijds dat scholen schromen om jongeren van 18 jaar en ouder achter de broek te zitten. Ze zijn immers volwassen. Die scholen zijn ook terughoudender in het melden van verzuim. Anderzijds zie je ook een beweging dat scholen ouders meer betrekken bij verzuim in deze leeftijds groep. Dat was vroeger echt not done. Waarschijnlijk heeft dat te maken met het feit dat jongeren langer thuis blijven wonen en met de veranderde relatie tussen ouders en kinderen.’
Nieuwe afspraken tussen onderwijs en RMC zouden volgens De Boer en De Bruijn kunnen helpen duidelijkheid te scheppen. De Bruijn: ‘Het is belangrijk dat scholen en RMC uitwisselen hoe
er in een regio wordt omgegaan met verzuim 18plus en of die aanpak nog houdbaar en wenselijk is. Waar staan we nu? Ook uitwisseling tussen regio’s heeft meerwaarde. Hoe doen wij het
in vergelijking met de andere regio’s? Welke andere keuzes zouden we kun nen maken? Wat is daarvoor nodig?’ De Boer: We willen dit thema meer onder de aandacht brengen zowel in de regio's als beleidsmatig. Zo hopen we ook het denken in aanwezigheid voor 18plussers te stimuleren!’
Ingrado en MBO Raad werken aan een notitie over Verzuim 18plus. Hou de nieuwsbrief in de gaten!
Vragen of opmerkingen? Neem dan contact met ons op.
